Verspreiding van tekenencefalitisvirus in Nederland

In bepaalde gebieden in Nederland kunnen teken ook het tekenencefalitis(TBE tick-borne encephalitis )-virus overbrengen

Elk jaar bijten zo’n 1,5 miljoen teken iemand in Nederland, vooral tussen maart en oktober. De meeste mensen worden daar niet ziek van. Van de 100 mensen die gebeten worden, krijgen 2 tot 3 de ziekte van Lyme. In bepaalde gebieden in Nederland kunnen teken ook het tekenencefalitis(TBE tick-borne encephalitis )-virus overbrengen. Hoewel het risico op tekenencefalitis na een tekenbeet vele malen kleiner is dan op de ziekte van Lyme, is dit een extra reden om alert te zijn op tekenbeten.

Sinds 2016 weten we dat teken in bepaalde gebieden in Nederland besmet kunnen zijn met het TBE tick-borne encephalitis -virus. In gebieden waar het TBE-virus gevonden is, waren ongeveer 1 op 1500 teken besmet met dit virus. Dat is veel minder dan de borrelia-bacterie, die ongeveer in één op de vijf teken gevonden wordt. Deze borrelia-bacterie veroorzaakt elk jaar ongeveer 27.000 maal de ziekte van Lyme. De kans op een TBE-infectie na een tekenbeet is dus veel kleiner dan de kans op de ziekte van Lyme. In de afgelopen jaren zijn er 1-2 patiënten per jaar ziek geworden door het TBE-virus in Nederland. Het TBE-virus komt veel vaker voor in teken in andere Europese landen waaronder Oostenrijk, Zwitserland, Duitsland en het zuiden van de Scandinavische landen.

Waar in Nederland komt het TBE-virus voor?
Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu  houdt bij hoeveel patiënten ernstig ziek worden door een in Nederland opgelopen infectie door het TBE-virus. Daarnaast onderzoeken we de verspreiding van TBE-virus in wilde dieren en teken, in samenwerking met DWHC, WUR en Artemis. Van zeven patiënten weten we dat ze tussen 2016 en 2019 tekenencefalitis hebben opgelopen. De meest waarschijnlijke plaatsen van besmetting zijn: de Sallandse Heuvelrug, de Utrechtse Heuvelrug, Twente en de Achterhoek (zie bijgevoegde kaart). Aan de grens met Duitsland in de Achterhoek en ten oosten van Nijmegen is het TBE-virus in kleine knaagdieren gevonden. Onderzoek naar antistoffen laat zien dat reeën in Noord-Brabant, Limburg, Overijssel en de Achterhoek gebeten zijn door teken met het TBE-virus. Verder onderzoek loopt nog naar de verspreiding en ecologie van het TBE-virus in Nederland.

Tekenencefalitis
Besmetting met het TBE-virus maakt de meeste mensen niet ziek. Soms veroorzaakt het milde griepachtige klachten en koorts kort na de tekenbeet. Nog minder vaak  veroorzaakt het TBE-virus een ontsteking in de hersenen, hersenvliezen of ruggenmerg. Mensen met deze ernstige klachten overlijden heel zelden aan deze ziekte. 

Controleer op tekenbeten
Ben je in het ‘groen’ geweest, controleer jezelf daarna dan op tekenbeten en verwijder teken direct om de ziekte van Lyme te voorkomen. Op de pagina Verwijderen van een teek lees je hoe je dit het best kunt doen.

Ziek na een tekenbeet
Teken dragen ziekteverwekkers over van dier-naar-dier en soms naar mensen. Van de 100 mensen die gebeten worden, krijgen 2 tot 3 de ziekte van Lyme. Een ring- of vlekvormige huiduitslag is het meest voorkomende vroege signaal van de ziekte van Lyme. Deze kan tot drie maanden na een tekenbeet verschijnen op de plek van de beet. Neem dan contact op met de huisarts.

Neem ook contact op met de huisarts als je in de dagen na een tekenbeet last krijgt van koorts, ernstige hoofdpijn of andere klachten.  Deze klachten kunnen soms wijzen op de ziekte van Lyme of tekenencefalitis.

Meedoen aan onderzoek
Al meer dan duizend mensen doen mee met ons onderzoek naar tekenbeetziekten. Meld tekenbeten en koorts na een tekenbeet op Tekenradar.nl en doe mee aan onderzoek. De onderzoekers kijken hoe vaak bij mensen met koorts na een tekenbeet een ziekteverwekker gevonden kan worden, waaronder TBE-virus.

Tags bij dit artikel:

• onderzoekers
• RIVM
• ziekte van Lyme
• tekenencefalitis
• ziekteverwekkers
• tekenbeet