Onderzoek naar angst en slapeloosheid krijgt beurs

Er is nog steeds niet voldoende kennis over onderliggende oorzaken om angststoornissen en chronische slapeloosheid beter te kunnen behandelen

Angststoornissen en chronische slapeloosheid zijn de twee meest voorkomende psychiatrische aandoeningen. Vanuit het Nederlands Herseninstituut, de VU Amsterdam en Amsterdam UMC gaat ‘slaapprofessor’ Eus van Someren deze stoornissen nu voor het eerst gecombineerd onderzoeken. De European Research Council (ERC) kende hem hiervoor de prestigieuze ERC Advanced Grant toe.

Er is nog steeds niet voldoende kennis over onderliggende oorzaken om angststoornissen en chronische slapeloosheid beter te kunnen behandelen. Daar wil Eus van Someren met zijn onderzoeksteam verandering in brengen. Hij strijdt al jaren voor het beter behandelen van slapeloosheid en maakte Nederland de internationale koploper op het gebied van fundamenteel onderzoek naar slapeloosheid.

Stoornissen niet scheiden
"Als je ziet hoe vaak angst en slapeloosheid gezamenlijk optreden is het eigenlijk raar hoe gescheiden deze stoornissen tot nu toe worden bestudeerd en behandeld”, zegt Van Someren. “Er is ook sterke overlap in ervaren klachten. Mensen voelen zich gespannen, gestrest, 'hyper'. Dat is ook meetbaar in de activiteit van de hersenen en andere organen. Doorbreken van deze ondraaglijke klachten kan beter als we dag en nacht niet kunstmatig scheiden.”

Samen met patiënten
Via slaapregister.nl gaat het team op zoek naar deelnemers voor het onderzoek, die naast hun slechte slaap ook klachten van angst, stress of emotieregulatie hebben. Duizenden mensen kunnen het onderzoek helpen door vragenlijsten in te vullen. Van hen kunnen honderden vanuit huis metingen van hun hersenactiviteit voor-, tijdens- en na slaap doen. Ook worden behandelingen uitgeprobeerd, onder meer met nieuwe medicatie. Van Someren verwacht dat mensen hun angst- en posttraumatische stressklachten makkelijker onder controle krijgen als ze beter gaan slapen.

Voorbij hokjesdenken
Van Someren: “Uit vele gesprekken met patiënten, psychologen, psychiaters, somnologen en onderzoekers merk ik steeds weer hoe moeilijk het blijkbaar is om voorbij hokjesdenken te komen. 'Van slag zijn' behelst altijd een heel scala aan dingen die niet lekker lopen, lichamelijk en gevoelsmatig. Voor beter begrip en behandelen moeten het hokjesdenken echt achter ons gaan laten. Ik ben heel blij dat ik dankzij deze subsidie met mijn fantastische team medewerkers flinke stappen kan gaan maken om dat voor elkaar te krijgen.”

Baanbrekend onderzoek
De ERC, onderdeel van de Europese Commissie, kent beurzen voor baanbrekend onderzoek toe aan een select aantal excellente wetenschappers. Uitzonderlijk is dat Van Someren deze subsidie nu voor de tweede keer krijgt. Zijn eerder gehonoreerde project in 2015 heeft veel vernieuwende en toepasbare inzichten opgeleverd. Dankzij dat project begrijpen we beter waarom slapeloosheid tot depressie kan leiden en hoe we dat kunnen voorkomen.

Tags bij dit artikel:

• depressie
• chronische
• wetenschappers
• slapeloosheid
• Vrije Universiteit Amsterdam
• angststoornissen