Na ernstig ongeval laat het immuunsysteem het afweten

Patiënten die ernstig gewond raken na bijvoorbeeld een ongeval hebben hoger risico om te overlijden.

Een deel van de mensen die een ernstig ongeluk hebben gehad, sterft aan de gevolgen van een ernstige ontsteking of infectie. Onderzoek laat zien dat dat komt door een overreactie van het immuunsysteem. UMC Utrecht-onderzoeker Kathelijne Groeneveld detecteerde de verantwoordelijke witte bloedcellen. Ze hoopt dat dit kan helpen bij het voorspellen van ernstige complicaties.
 
Patiënten die ernstig gewond raken na bijvoorbeeld een ongeval hebben hoger risico om te overlijden. Ongeveer één derde van de sterfte treedt op door de ernst van het trauma nog vóórdat het ziekenhuis wordt bereikt. Een ander deel van de sterfte komt omdat er ernstige complicaties optreden zoals longontsteking, bloedvergiftiging of orgaanfalen. Bij ernstig gewonde patiënten reageert het lichaam met een afweer- en reparatiereactie die bij ernstige letsels van enorme omvang kan zijn en het doel veelal voorbij schiet. Dit leidt tot extra weefselschade en op langere termijn (na ongeveer 5 dagen) tot een uitgeput immuunsysteem en daardoor een hoger risico op ernstige infecties die moeilijker onder controle zijn te krijgen. Ook hierbij ontstaan dan weefselschade en orgaanfalen.
 
Toestroom witte bloedcellen
Arts-onderzoeker Kathelijne Groeneveld promoveerde op 30 augustus op onderzoek naar de witte bloedcel die de overreactie van het immuunsysteem veroorzaakt. In haar onderzoek, uitgevoerd in traumacentra in Nederland en Zuid-Afrika, vond ze dat direct na een ernstig ongeval, vooral wanneer een patiënt longschade heeft opgelopen, er een toestroom is van (zeer) jonge neutrofiele granulocyten vanuit het beenmerg naar het bloed. Door die toestroom ontstaat een uitgebreide ontstekingsreactie. Tegelijkertijd beginnen volwassen neutrofielen die al aanwezig zijn in het bloed ontstekingsbevorderende stoffen af te scheiden.

Minder complicaties
Kathelijne en haar collega’s zagen ook dat hoe erger de verwonding was, des te sterker de acute ontstekingsreactie. Vooral wanneer neutrofiele granulocyten slecht reageren op omgevingssignalen die een remmend effect hebben, treden vaker ernstige complicaties op bij traumapatiënten.  Artsen in het UMC Utrecht hebben eerder een merkstof (actief FcγRII) geïdentificeerd die aangeeft hoe goed neutrofiele granulocyten op hun omgeving reageren. Hiermee kan nu een snelle test worden ontwikkeld waarmee artsen het risico op complicaties al op de Spoed Eisende Hulp kunnen vaststellen. Kathelijne legt uit: “Met zo’n test kunnen we hoog-risicopatiënten sneller herkennen, intensiever monitoren en gerichter behandelen. We hopen dat traumapatiënten hierdoor in de toekomst minder vaak complicaties krijgen en korter op de intensive care verblijven. Met een betere kwaliteit van leven en lagere zorgkosten als gevolg.”
 
Ernstig trauma
Trauma is wereldwijd een belangrijke doodsoorzaak en zes procent van de traumapatiënten houdt er blijvend letsel of een handicap aan over (bij de meest ernstig gewonde patiënten is dit percentage nog hoger). De kosten voor medische behandeling van trauma in Nederland bedragen zo’n € 2.6 miljard per jaar. Door betere medische zorg hebben patiënten met ernstige verwondingen die de eerste kritische uren overleven tegenwoordig een redelijk goede prognose. Echter, tien tot twintig procent van de zwaargewonde patiënten overlijdt na ongeveer één week alsnog aan complicaties zoals longontsteking, orgaanfalen en sepsis. Artsen kunnen nog niet goed voorspellen welke patiënten dit treft.

Tags bij dit artikel:

• trauma
• complicaties
• UMC Utrecht
• longontsteking
• infectie
• immuunsysteem
• sepsis
• ernstig
• ongeluk
• witte bloedcellen