De meeste immuuntherapieën voor kanker richten zich momenteel op PD-L1.
Dit uitvoerig onderzochte eiwit blijkt onder controle te staan van CMTM6, een vrij onbekend molecuul dat nu opeens een potentieel doelwit is voor therapie. Onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek publiceren deze vondst in het toonaangevende tijdschrift Nature op 16 augustus.
Immuuntherapie is een belangwekkende nieuwe behandelvorm voor kankerpatiënten. Immuuncellen die door het menselijk lichaam circuleren zouden alle kankercellen die ze tegenkomen moeten aanvallen en uitschakelen. Sommige tumoren hebben echter een handige manier gevonden om dit lot te omzeilen: ze misbruiken een rem die van nature zit op de immuuncellen die T-cellen heten. Door dit zogenaamde checkpoint te binden, voorkomt de kankercel dat de T-cel aanvalt. Deze video legt dit principe helder uit: https://youtu.be/hCau6j9733o
Het molecuul PD-L1 op kankercellen kan op die manier T-cellen inactiveren en is daardoor het centrum van de aandacht als het gaat om immuuntherapie. Patiënten met verschillende kankertypen gebruiken al medicijnen die de checkpoint-route van PD-L1 remmen. Artsen van het Antoni van Leeuwenhoek behandelen patiënten met bijvoorbeeld melanoom, longkanker en nierkanker met zulke checkpoint inhibitors. Wereldwijd lopen er bovendien nog honderden klinische studies met dit type medicijn bij verschillende vormen van kanker.
Ondanks het feit dat kankerpatiënten al baat hebben bij deze middelen, blijft er over PD-L1 nog veel onbekend. Waarom hebben sommige tumoren bijvoorbeeld meer van dit molecuul dan andere? Wetenschappers van het Antoni van Leeuwenhoek gingen op zoek naar antwoorden en vonden een belangrijke. “We dachten altijd dat PD-L1 in zijn eentje handelde op het oppervlak van de kankercel, maar nu blijkt het te binden aan een ander eiwit”, zegt professor Ton Schumacher. “Dit andere eiwit, genaamd CMTM6, stabiliseert PD-L1 en versterkt daarmee diens remmende werking op het immuunsysteem.” De onderzoeksgroepen van het Antoni van Leeuwenhoek onder leiding van Ton Schumacher, Thijn Brummelkamp, Jannie Borst en Christian Blank deden het onderzoek in samenwerking met Albert Heck bij de Universiteit Utrecht.
Deze ontdekking helpt niet alleen om het PD-L1-checkpoint beter te begrijpen, ze introduceert ook een nieuw potentieel aangrijpingspunt voor therapie. Schumacher: “Je kunt je voorstellen dat blokkade van CMTM6 op eenzelfde manier immuuncellen kan activeren als de huidige PD-L1-blokkers dat doen. Misschien levert gelijktijdige remming zelfs een nog sterker effect op. Het moet nog blijken of dit onderzoek uiteindelijk een therapie zal opleveren, maar we willen dit natuurlijk bijzonder graag testen.”
De ontmaskerde kameraad van PD-L1 kan bovendien dokters mogelijk helpen met het voorspellen of patiënten baat zullen hebben bij behandeling met checkpoint inhibitors. Schumacher en zijn collega’s onderzoeken dit momenteel in patiënten die de huidige PD-L1-blokkers krijgen. “De hoeveelheid PD-L1 kan het behandelsucces in beperkte mate voorspellen en CMTM6 kan deze voorspelling wellicht preciezer maken.”
Opvallend is dat een groep Australische en Engelse onderzoekers een vergelijkbaar verhaal over CMTM6 publiceert in dezelfde editie van Nature. Schumacher: “Zij hebben andere methoden gebruikt om hetzelfde te ontdekken. We waren allebei erg blij met deze onafhankelijke bevestiging.”
Bron: AVL