De inspectie volgt sinds 2023 de af- en ombouw van de JeugdzorgPlus nauwgezet

De inspectie beëindigt het verscherpt toezicht bij 6 aanbieders van JeugdzorgPlus (gesloten jeugdzorg). Een bezoek om te toetsen of de afzonderlijke en veilige ruimte nu wel op orde is en of jongeren niet meer worden ingesloten in hun slaapkamer voert de inspectie nog niet uit. De inspectie kijkt eerst wat de gevolgen zijn voor haar toezicht nu er een voorstel is om de Jeugdwet te wijzigen. Kamerinsluiting van jongeren in gesloten jeugdzorg wordt daardoor onder voorwaarden toch mogelijk. De inspectie heeft veel aandacht voor het terugdringen van vrijheidsbeperkende maatregelen en de rechten en veiligheid van jongeren in de JeugdzorgPlus. 

Dit was er aan de hand
In januari 2025 stelde de inspectie 6 aanbieders van gesloten jeugdzorg onder verscherpt toezicht. De inspectie constateerde overschrijding van normen die een direct risico vormden voor de kwaliteit en veiligheid van de jeugdhulp. Het ging om het ontbreken van een afzonderlijke en veilige ruimte die aan de eisen voldoet, het insluiten van jongeren in hun slaapkamer, hebben van algemene vrijheidsbeperkende maatregelen in de huisregels, en een groepsgrootte van meer dan 6 jongeren. 

Beëindigen verscherpt toezicht
Bij een verscherpt toezicht krijgt een jeugdhulpaanbieder de kans om binnen bepaalde tijd de tekortkomingen die de inspectie heeft gezien weg te nemen. In deze periode volgt de inspectie nauwgezet de verbeteringen van de aanbieder. De inspectie wilde de 6 JeugdzorgPlus-aanbieders in juni 2025 opnieuw bezoeken om onder andere te toetsen of de afzonderlijke en veilige ruimte op orde is en of jongeren niet meer werden ingesloten in hun slaapkamer. De inspectie heeft besloten dit toezicht nu niet uit te voeren vanwege de aankondiging van de staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport om de Jeugdwet en het bijbehorende besluit op deze punten te wijzigen. 

Op basis van tussentijds contact in de periode van het verscherpt toezicht en de verbeterplannen van de aanbieders, concludeert de inspectie nu het volgende:

Afzonderlijke veilige ruimte 
  • De veilige ruimte bij Pactum (Zetten) en bij Via Jeugd (Cadier en Keer) zijn aangepast. Pactum (Deurne) heeft 2 veilige ruimtes gecreëerd. Schakenbosch (Leidschendam) heeft 1 veilige ruimte gebouwd. Almata (Ossendrecht) bouwt een veilige ruimte. Elker (Groningen) voldoet niet en werkt aan een plan van aanpak. Levvel (Amsterdam) voldoet niet.
Insluiten jongeren in hun slaapkamer
  • Almata, Pactum (Zetten) sluiten jeugdigen niet meer in op de slaapkamer. Elker voldoet niet en wacht politieke ontwikkelingen af. Levvel en Schakenbosch voldoen niet; kinderen en jongeren worden op hun slaapkamer ingesloten. Bij de andere JeugdzorgPlus-aanbieders was dit geen onderdeel van het verscherpt toezicht, omdat zij al voldeden.
Generieke vrijheidsbeperkende maatregelen in de huisregels
  • Almata voldoet nu op papier. Elker en Schakenbosch voldoen omdat ze verbeteringen hebben doorgevoerd.  Bij de andere JeugdzorgPlus-aanbieders was dit geen onderdeel van het verscherpt toezicht, omdat zij al voldeden.
Te omvangrijke groepsgrootte 
  • Via Jeugd, Pactum (Zetten) en Pactum (Deurne) voldoen nu. Almata heeft verbeteringen doorgevoerd om de groepsgrootte te verkleinen, maar voldoet (nog) niet. Bij de andere JeugdzorgPlus-aanbieders was dit geen onderdeel van het verscherpt toezicht, omdat zij al voldeden.

Voorstel aanpassing Jeugdwet op vrijheidsbeperking
De staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport wil de Wet rechtspositie gesloten jeugdhulp van 1 januari 2024 aanpassen. Het voorstel is om onder voorwaarden toe te staan dat jongeren ’s nachts in hun eigen kamer worden ingesloten als ze verblijven in de gesloten jeugdzorg (JeugdzorgPlus). Daarnaast is het voorstel om duidelijk onderscheid te maken tussen eisen voor een ruimte waarin jongeren zich op eigen verzoek kunnen terugtrekken, en de eisen die gelden voor een insluitingsruimte. Kamerinsluiting en de beschikbaarheid van een veilige ruimte raken direct aan de rechtsbescherming van jeugdigen, hier heeft de inspectie continu oog en aandacht voor.

Hoe nu verder?
De inspectie volgt sinds 2023 de af- en ombouw van de JeugdzorgPlus nauwgezet. De inspectie let er hierbij op of de jongeren tijdig passende hulp krijgen van voldoende kwaliteit, binnen de JeugdzorgPlus en ook daarbuiten. Ook heeft de inspectie extra aandacht voor het terugdringen van vrijheidsbeperkende maatregelen binnen de JeugdzorgPlus. Want waar vrijheidsbeperkende maatregelen plaatsvinden, moeten de rechten en de veiligheid van jeugdigen worden geborgd. Dit is en blijft de focus van de inspectie. Na de zomer voert de inspectie toezicht uit bij alle JeugdzorgPlus-aanbieders. De inspectie heeft speciale aandacht voor de ervaringen van jongeren die er verblijven. 

Publicatie
Reactie IGJ voornemen aanpassing wet- en regelgeving gesloten jeugdhulp, beëindiging verscherpt toezicht

Bron: IGJ