Oudere patiënten krijgen aanzienlijk minder vaak nieuwe systemische therapieën, zoals doelgerichte therapie en immunotherapie

Het aantal mensen met kanker van 80 jaar en ouder neemt de komende jaren flink toe, vanwege de vergrijzing van de Nederlandse bevolking. Naar verwachting gaat het om een jaarlijkse groei van ongeveer vijf procent, wat neerkomt op zo’n 32.600 nieuwe diagnoses per jaar onder 80-plussers. Dat blijkt uit promotieonderzoek van Melinda Schuurman bij het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) en de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Erasmus MC naar kanker onder de alleroudsten in Nederland. De kloof tussen de 5-jaarsoverleving van 80-minners en 80-plussers is de afgelopen decennia ruim 10 procent groter geworden. Dat komt waarschijnlijk doordat de oudere groep minder vaak intensieve behandelingen krijgt en daardoor minder profiteert van innovaties. Deze uitkomsten vragen om meer aandacht voor de zorg aan de oudste kankerpatiënten. 

Voor het onderzoek zijn data uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) gebruikt uit de periode 1989-2019. Enkele conclusies:
  • 16% van het totaal aantal tumoren tussen 1990 en 2019 was bij 80-plussers. Bij bijna alle kankersoorten groeit het aandeel van deze patiëntengroep. Inmiddels laat NKR Cijfers al zien dat zelfs 1 op de 4 patiënten bij diagnose ouder dan 80 is.    
  • Bij mannen ouder dan 80 komen huidkanker, prostaatkanker, longkanker, blaaskanker en darmkanker het meeste voor. Bij vrouwen gaat het met name om huidkanker, borst- en darmkanker.
  • De toename van het aandeel 80-plussers bij diagnoses is het sterkst bij longkanker, melanoom en asbestkanker. Dat heeft te maken met blootstelling aan risico’s eerder in het leven (roken, zon, asbest); de groep met de hoogste blootstelling wordt de komende decennia 80+.
  • Het gebruik van systemische therapie nam overall toe (van 12% naar 34%). Voor 80–84-jarigen ging dit van 3% naar 15%, en voor 85–89-jarigen van 2% naar 7%. Deze therapie wordt vaak gegeven om op langere termijn uitzaaiingen te voorkomen. Dat is voor deze leeftijdsgroepen minder relevant.
  • Bijna de helft van de patiënten die ouder zijn dan 90 jaar, krijgt geen tumorgerichte behandeling. Bij jongere patiënten is dit 13%.
  • De 5-jaarsoverleving is verbeterd voor alle leeftijdsgroepen tussen 1990 en 2019. Voor de patiënten jonger dan 80 jaar met 19% (63% in 2019), voor 80-plussers met 7% (26% in 2019). 

80-plussers profiteren minder van nieuwe therapieën
Oudere patiënten krijgen aanzienlijk minder vaak nieuwe systemische therapieën, zoals doelgerichte therapie en immunotherapie. Schuurman, senior onderzoeker bij IKNL: “Deze groep maakt andere afwegingen als het op behandelingen aankomt, dat is logisch. Een goede organisatie en afstemming zijn daarom belangrijk, waarin de juiste balans tussen kwaliteit van leven en levensverlenging wordt meegenomen. Zo kan je bijvoorbeeld ook denken aan proactieve zorgplanning.”
 
Meer onderzoek nodig
De groeiende groep oudere kankerpatiënten zal meer en meer druk leggen op de zorg, doordat de aantallen toenemen en omdat zij vaak complexere zorg vereisen vanwege andere veelvoorkomende gezondheidsproblemen. Ze hebben goed afgestemde oncologische ondersteuning nodig. Schuurman: “Met meer onderzoek kunnen we beter voorspellen welke patiënt baat heeft bij welke behandeling en kan een patiënt samen met zijn of haar arts beter beslissen over de best passende behandeling.”  

Bron: IKNL