Dit vaccin beschermt tegen 9 virusvarianten die niet alleen kanker, maar ook wratten aan de geslachtsdelen en in de luchtwegen kunnen veroorzaken

Meisjes en jongens kunnen sinds 2022 het HPV-vaccin krijgen dat preventief beschermt tegen 6 soorten kanker. Maar die bescherming kan nog beter met het duurdere HPV9-vaccin. Dit vaccin beschermt tegen 9 virusvarianten die niet alleen kanker, maar ook wratten aan de geslachtsdelen en in de luchtwegen kunnen veroorzaken. Onderzoekers van Amsterdam UMC hebben nu berekend dat investering in dit duurdere vaccin zichzelf later weer uitbetaalt. Het bespaart onnodig leed én behandel- en screeningskosten van de ziektes die de HPV9-inenting voorkomt. Zij pleiten er dan ook voor om HPV9 voortaan in te zetten in het vaccinatieprogramma.

HPV (humaan papillomavirus) is een virus dat bijna iedereen, zowel mannen als vrouwen, wel eens krijgt. Er bestaan meerdere varianten van het virus. Meestal ruimt het lichaam het virus zelf op, maar het kan ook kanker veroorzaken.

Betere bescherming mogelijk
Het huidige Nederlandse vaccinatieprogramma werkt bijzonder goed in de preventie van HPV-gerelateerde kanker, aldus onderzoeker Hans Bogaards. “Het huidige HPV-vaccin beschermt tegen 6 typen kanker, met name baarmoederhalskanker en kanker aan de mond- en keelholte, en richt zich vooral op de 2 meest kankerverwekkende varianten van het virus.” Maar er is een betere bescherming mogelijk. Het uitgebreide HPV9-vaccin beschermt tegen 9 varianten van HPV, en daarmee tegen bijna alle typen HPV-gerelateerde kanker. Bijkomend voordeel van het HPV9-vaccin is dat het ook beschermt tegen de virussen die wratten kunnen veroorzaken in de anogenitale regio en het luchtwegslijmvlies. Het huidige vaccin doet dat niet. Bogaards en zijn collega’s besloten daarom de meerwaarde van het meest uitgebreide vaccin te bestuderen.

Scheelt ongerustheid
Een bredere bescherming door HPV9-vaccinatie bij jongeren leidt later tot een vermindering in artsenbezoek bij het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker. Bij de huidige screening wordt eerst getest op de aanwezigheid van HPV. Is dit virus aanwezig, dan wordt daarna met een uitstrijkje bij de huisarts of een onderzoek door de gynaecoloog getest of er sprake is van kanker, of een voorstadium daarvan. Slechts een klein deel van alle HPV-infecties groeit door tot kanker. Als er door HPV9-vaccinatie geen virus aanwezig is, scheelt dat veel ongerustheid én hoeft men niet naar de dokter.
Ook het voorkómen van de wratjes die HPV kan veroorzaken, scheelt ongemak en kosten. Bogaards: “Die wratjes zijn pijnlijk en leiden tot schaamte, en er zijn vaak meerdere behandelingen nodig om ze weg te halen. De zorgkosten van het behandelen van de wratjes, die je bespaart als je mensen vaccineert en daarmee wratjes voorkomt, compenseren de extra kosten van HPV9-vaccinatie.”

Terugverdiend
Dit alles meegenomen, is het volgens de onderzoekers op de lange termijn beter om het duurdere HPV9-vaccin in Nederland te gebruiken. De geschatte hogere kosten bij inenting worden uiteindelijk namelijk grotendeels of zelfs helemaal terugverdiend. De onderzoekers trekken deze conclusie na berekeningen met modellen. Met die modellen keken ze naar verschillende aannames zoals de opkomstpercentages voor HPV-vaccinatie, de duur en breedte van de vaccinbescherming, het effect van vaccinatie op wratten en mogelijke prijsverschillen tussen vaccins. De resultaten laten zien dat het aannemelijk is dat overstappen naar HPV9-vaccinatie gunstig is onder realistische aannames. Omdat het om aannames gaat, is het belangrijk om de effectiviteit van de HPV-vaccins over een langere periode te blijven monitoren.

Uitroeien
Een breed beschermend vaccin voor jongens en meisjes is niet alleen in het belang van de gevaccineerde zelf, maar helpt ook om HPV-gerelateerde ziekten onder de bevolking te bestrijden. De Wereldgezondheidsorganisatie WHO heeft het uitroeien van baarmoederhalskanker uitgeroepen tot doel voor de 21e eeuw. De studie is uitgevoerd met financiering van ZonMw en gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift BMC Medicine.

Over HPV
Het humaan papillomavirus (HPV) is een huidvirus waarvan veel varianten in omloop zijn. Een aantal varianten heeft zich aangepast aan de slijmvliezen en wordt seksueel overgedragen. Sommige van deze varianten leiden tot verschillende kankers. De meest voorkomende is baarmoederhalskanker, maar HPV kan ook kanker van de mond- en keelholte, penis, anus, vagina en schaamlippen veroorzaken. Er zijn ook andere ziekten die het virus veroorzaakt zoals wratten op de geslachtsdelen en rond de anus, alsook in de luchtpijp en op de stembanden. Sinds 2009 is de HPV-vaccinatie onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma. Aanvankelijk konden alleen meisjes een gratis prik krijgen, maar sinds 2022 komen ook jongens in aanmerking. In een recente studie onder deelnemers aan het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker werden veel minder gevallen van kanker gevonden onder vrouwen die als tiener waren ingeënt.

Bron: Amsterdam UMC