In het UMCG zijn waakstudenten

Studenten waken over verwarde patiënten en ondersteunen verpleegkundigen en mantelzorgers

Patiënten die in de war zijn, kunnen gevaarlijke dingen doen. Zoals hun katheter eruit trekken of uit bed stappen terwijl ze een gebroken heup hebben. ‘Je kunt ze geen moment uit het oog verliezen’, vertelt geneeskundestudent Tialda Prins. ‘Maar verpleegkundigen hebben geen tijd om de hele tijd op ze te letten en mantelzorgers kunnen ook niet dag en nacht in het ziekenhuis blijven. Daarom zijn er in het UMCG waakstudenten.’

‘In het begin vond ik het wel spannend’, bekent Tialda die twee jaar in het UMCG waakstudent is geweest. ‘Ik had nog helemaal geen ervaring met patiënten die een delier hebben of dementerend zijn. Toen ik zag dat je zo in de war kunt zijn en dat je gekke dingen denkt of beestjes ziet, was ik daar best van onder de indruk. Als je oud en kwetsbaar bent, kun je helemaal in je eigen wereld raken.’

Honderd studenten
Sinds 2016 zet het UMCG op verpleegafdelingen studenten in om te waken over verwarde onrustige patiënten. De pool bestaat uit ongeveer honderd studenten die minimaal in het derde jaar van hun studie zitten. Ze moeten een medisch gerelateerde studie volgen, bijvoorbeeld geneeskunde, verpleegkunde of fysiotherapie. Ze verrichten geen verpleegkundige of medische taken en werken onder de verantwoordelijkheid van een verpleegkundige. 

Razend snel op af
Wat het waken inhoudt, kan erg verschillen. ‘Sommige patiënten kunnen beter alleen zijn, anders krijgen ze te veel prikkels. Die bewaak je dan via een camera, ’legt Tialda uit. ‘Dat doen we ook ’s nachts. Zie je dat een patiënt in beweging komt, dan moet je er razend snel op af. Anders kan het gebeuren dat iemand er een infuus uittrekt of valt tijdens het uit bed stappen. Maar er zijn ook patiënten met wie je een spelletje doet, een praatje maakt of een stukje gaat lopen.’

Waar is mijn man?
Is iemand angstig of onrustig, dan probeert Tialda diegene gerust te stellen en te kalmeren. Bij elke patiënt is het even uitzoeken wat het best werkt. ‘Vaak hebben ze herhalende gedachten. Een mevrouw vroeg bijvoorbeeld de hele tijd: Waar is mijn man? Weet hij wel dat ik hier ben? Ik merkte dat ze rustig werd als ik vertelde dat hij even thuis was. ‘Oh dan leegt hij vast even de brievenbus. Als wij namelijk rekeningen krijgen dan betalen we die altijd meteen’, zei ze dan opgelucht. En een patiënt die Fries sprak, kalmeerde toen ik ook Fries ging praten.’ 

Meer rust
Tialda heeft onderzoek gedaan naar de inzet van waakstudenten en daaruit blijkt dat mantelzorgers meer rust hebben en zich minder zorgen maken als er student over hun naaste waakt. Zelf heeft ze ook gemerkt dat mantelzorgers blij waren dat ze er voor hun naaste was. ‘Als ik vertelde dat ik bij de patiënt ben geweest en met diegene heb gesproken, vonden ze dat fijn. En ze gaan met een ander gevoel naar huis als ze weten dat er steeds iemand bij hun naaste is.’

Uit het onderzoek komt ook naar voren dat verpleegkundigen meer rust ervaren doordat ze niet de hele tijd op de patiënten hoeven letten, maar iemand anders dat doet. Seniorverpleegkundige Chirurgie Jaap van der Sluis beaamt dat. ‘Ik zie de waakstudenten echt als een verlengstuk van de zorg. Ze maken ons werk een stuk makkelijker’, aldus Jaap. ‘Je kunt je patiënten met een gerust hart alleen laten als je weet dat een student over ze waakt. En het is voor de studenten zelf ook heel leerzaam. Vaak zijn ze voor het eerst in hun leven zó dichtbij een kwetsbaar mens. Dat vergeet je niet zomaar, en neem je mee in je verdere werk.’

Levenslessen
Voor studenten is het waken een leerzame bijbaan. Ze doen ervaring op met het omgaan met patiënten en familie, doen kennis op over een delier, en leren hoe het reilt en zeilt op een verpleegafdeling. Tialda vertelt dat het haar ook levenslessen heeft gebracht: ‘Het viel me op dat patiënten vooral over hun echtgenoot, kinderen en kleinkinderen praten. Sommigen hadden graag meer tijd met hun gezin doorgebracht. Vaak maak je je druk om je werk en over geld, maar uiteindelijk zijn je dierbaren het allerbelangrijkst.’

Tags bij dit artikel:

• mantelzorgers
• patiënten
• verpleegkundigen
• studenten
• UMCG
• familie
• verward
• angstig
• onrustig